Helden zijn er in vele soorten en maten: voetballers, popsterren en natuurlijk vaders. De herinneringen aan deze figuren zijn legio: foto’s, posters, T-shirts en soms zelfs altaren. En zoals ik vaker schrijf is keramiek de ideale drager van herinneringen aan bijzondere personen. Deze keer wijd ik daarom een blog aan een souvenir van een verzamelaar en auteur: Albert Jacquemart.
Museum Limoges
Een aantal weken geleden was ik in het Musée National Adrien Dubouché in Limoges, waar vooral keramiek tentoongesteld staat. Het museum werd in de negentiende eeuw gesticht en heeft ongeveer 50.000 keramiekobjecten in haar collectie, maar besteedt ook aandacht aan de verschillende verzamelaars die deze gigantische verzameling bij elkaar hebben gebracht. Een daarvan is Albert Jacquemart (1808-1875). Aangezien ik verschillende artikelen heb geschreven, waarin Jacquemart een belangrijke rol speelde, was ik blij dat er aandacht voor zijn werk in een museum is. Daarbij had ik nog nooit een portret van de man gezien. En ik vroeg mezelf af: is dit nou een van mijn helden?
De achtergrond
De naam Albert Jacquemart doet bij de meeste mensen geen belletje rinkelen, maar hij heeft wel degelijk zijn stempel gedrukt op het verzamelen en beschrijven van Chinees porselein. Hij publiceerde in 1862 Histoire Artistique, Industrielle et Commerciale de la Porcelaine, waarin hij probeert de totale keramiekgeschiedenis te beschrijven. In dit belangrijke boek is porselein voor het eerst ingedeeld in groepen zoals famille verte en famille rose, begrippen die tot op de dag van vandaag worden gebruikt om Aziatisch porselein te beschrijven. Al deze kennis werd vooral verbonden met het idee van ‘goede smaak’.
De kap'tein
En daar stond hij dan in de vitrine: een aquarel met het portret van Jacquemart zelf. Een beetje een mix van Kaptein Iglo en Darwin. Niet waar je als 21ste-eeuwse vrouw van wegsmelt, maar eindelijk heeft hij voor mij een gezicht. Op de voor- en achtergrond in de schildering zijn nog net wat keramiekobjecten te zien, maar het is niet duidelijk of het hier om Chinese voorwerpen gaat. Alleen de famille verte chocoladekop en schotel uit zijn privécollectie, die ook staan opgesteld, zijn het bewijs van zijn nalatenschap in de keramiekhistorie. En deze fan denkt alleen maar: “ik wil meer”!
De held
Naast het portret en porseleinen objecten uit de privécollectie van Albert Jacquemart is er nog een herinneringsbord te zien dat aan de schrijver en verzamelaar gewijd is. Het gaat om een heel mooi stuk tinglazuuraardewerk, gemaakt bij de Société des Faïenceries de Longwy et Senelle in Parijs in 1868. En dat is eigenlijk wel heel bijzonder, want Jacquemart leeft dan nog. Op het bord is een soort engel te zien met haar voeten op twee boeken. Het lijkt erop dat ze de tekst op het lint net heeft geschreven, omdat ze een ganzenveer in haar hand houdt. Waarschijnlijk gaat het hier om Clio, de muze van de geschiedschrijving. Meestal wordt zij afgebeeld met boeken(kist) of een boekrol waarop zij de namen en daden van helden schrijft. In dit geval schrijft zij de titels van drie publicaties waaraan Albert Jacquemart werkte: Gazette des Beaux Arts; Merveilles de la Céramique en Histoire [artistique, industrielle et commerciale ]de la Porcelaine. De symboliek is duidelijk.
Zo zie je maar: helden zijn er in vele soorten en maten en soms zijn het keramiekliefhebbers. En is er dan geen betere herinnering dan een sierbord? Eén ding weet ik wel, als Jacquemart eerst geen held van me was, dan is hij het nu wel. En ik heb dit object als bewijs!
