Deze week ben ik op reis in Beijing, de hoofdstad van China. Dit keer op uitnodiging van het ‘China Cultural Centre’(CCC), waarvan er inmiddels 30 op de wereld zijn. Met deze centra, die gefinancierd worden door de Chinese regering, hoopt het land haar eigen taal en cultuur te kunnen verspreiden. Samen met reisgenoten uit landen zoals Nigeria, Nieuw Zeeland en Frankrijk wordt ik onderworpen aan een vol programma. Gelukkig had ik na aankomst nog wat vrije tijd om met mijn Nederlandse reisgenoot en zijn Beijingse vrouw de Panjiayuanmarkt te bezoeken. En daar vond ik heel veel nagemaakte klassiekers die nu ook te bewonderen zijn in de tentoonstelling Verboden porselein, exclusief voor de keizer bij Museum Prinsenhof in Delft. Ik kon het niet laten om mijn aankoop hier te delen.
Een echte?
De porseleinindustrie in China is gigantisch. Heel veel nieuwe kunstobjecten vinden hun weg, maar ook de oudere stukken uit de Song-, Ming- of Qing-dynastie worden aan de lopende band gemaakt en aangeboden. Ook aan nietsvermoedende toeristen. Maar bereid je goed voor, voordat je een dergelijke schat aankoopt, want stukken uit de achttiende eeuw en van eerdere data mogen het land niet zomaar verlaten. Daarbij liggen unieke keizerlijke exemplaren in grote getalen op viezige kleedjes te koop. Kapitale stukken liggen hier voor het oprapen. En vergis je niet: porselein is niet goedkoop in China, ook niet als het ‘nieuw’ is.
Chenghua
En daar stond ‘ie tussen het andere keizerlijke porselein: de bijzondere Chenghua-kom die ik al een tijdje wilde hebben. Het porselein dat tijdens de Chenghua-periode (1464-1487) is gemaakt, wordt in China al eeuwenlang beschouwd als het beste en mooiste ooit geproduceerd, en daarom al bijna net zo lang gekopieerd en verzameld. Het was toch nog even stevig afdingen, waarbij je ongeïnteresseerd moet weglopen á la GTST, want als Hollandse lijk je voor de Chinese marktman toch rijker dan je bent. Gelukkig spraken mijn reisgenoten goed Chinees, wat onderhandelen wat makkelijker maakt. Maar anders kom je altijd ver met pen en papier.
Kangxi en Chenghua
Het bijzondere van mijn aankoop is vooral het verhaal, want het stuk is gloednieuw. Drie exemplaren staan in de tentoonstelling ‘Verboden porselein’, waarbij wordt verteld dat juist het namaken van Chenghua-porselein en haar merken gezien kan worden als een eerbetoon en niet als ‘nep’. Ook in Nederlandse museale en archeologische collecties zijn er diverse objecten te vinden die een Chenghua-merk hebben. Deze kunnen soms als zodanig gedateerd worden, maar veel vaker zijn het latere kopieën uit de achttiende en negentiende eeuw. Want ook keizers en Chinese liefhebbers uit de latere Qing-dynastie (1644-1911) laten porselein uit de periode van keizer Chenghua namaken. De kommen op de foto hiernaast hebben hetzelfde decor, maar het schilderwerk van het gele exemplaar is in vergelijk met de andere kommen van veel mindere kwaliteit. Ondanks het zes-karaktermerk van Chenghua onderop de kom, kan dit stuk gedateerd worden in de regeringsperiode van keizer Kangxi (1662-1722).
Op naar meer
Mijn reis is nog niet afgelopen en ik ga nog meer interessante bezoeken brengen aan onder andere de Verboden Stad, waar op dit moment een tentoonstelling van het Archeologisch Instituut in Jingdezhen te zien is. Ik hoop dat ik deze expo kan bezoeken, want het programma is heel vol. Naast het bezoeken van monumenten zoals het zomerpaleis of de Chinese Muur krijgen we ook een introductie van opera en krijgen we met de groep een demonstratie ‘jiaozi’ maken, die beter bekend staan als ‘dumplings’. Een echte culturele reis dus, maar gelukkig weet ik meestal mijn weg naar het porselein wel te vinden…
